| Konu Başlığı | Detaylar ve Açıklamalar | Önemli Noktalar / Dikkat Edilmesi Gerekenler |
|---|---|---|
| Şarj Türleri | AC (Alternatif Akım): Evde/işyerinde kullanılan, daha yavaş şarj. DC (Doğru Akım): Halka açık istasyonlarda bulunan, çok daha hızlı şarj. |
Tüm modern EV'ler genellikle her iki şarj tipini de destekler. |
| AC Şarj (Evde - Priz) | En yavaş yöntem (genellikle ~3.5 kW). Özel kablo gerektirir (genelde ayrı satılır, ₺7.000 - ₺20.000). Tam şarj 15-20+ saat sürebilir (batarya boyutuna bağlı). |
Sadece gece veya uzun süreli parklarda pratik. Kablo maliyeti var. Çok yavaş. |
| AC Şarj (Evde - Wallbox) | Eve kurulan özel şarj ünitesi. Daha hızlı AC şarj (genelde 7-11 kW, bazıları 22 kW). Tam şarj 4-8 saat sürebilir. |
Kurulum maliyeti (₺20.000 - ₺40.000+). Evin elektrik altyapısı uygun olmalı. Aracınızın desteklediği maksimum AC hızını bilin (çoğu 11 kW, TOGG 22 kW). |
| DC Şarj (Hızlı Şarj) | Halka açık istasyonlarda bulunur. Çok daha hızlıdır (genelde 50 kW - 350 kW+). Genellikle %20-%80 arası şarj 15-30 dakikada tamamlanabilir. |
Aracınızın kabul edebileceği maksimum DC gücü önemli. Şarj hızı %80'den sonra yavaşlar. İki araç şarj olursa güç bölünebilir. Minimum 100 kW DC desteği olan araç tercih edilmeli. Uzun yolda kritik. |
| Batarya Teknolojisi (NMC) | Nikel Mangan Kobalt. Artıları: Daha yüksek enerji yoğunluğu (daha hafif/daha çok menzil), daha iyi performans/hızlanma. |
Eksileri: Daha pahalı, LFP'ye göre kısa ömür (~300-500 bin km), (düşük de olsa) LFP'ye göre hafifçe fazla yangın riski. Genelde %20-%80 şarj önerilir. |
| Batarya Teknolojisi (LFP) | Lityum Demir Fosfat. Artıları: Daha uzun ömürlü (~800 bin - 1 milyon+ km), daha güvenli (yanma riski çok düşük), daha ucuz. |
Eksileri: Daha düşük enerji yoğunluğu (daha ağır), tepe şarj hızı biraz daha düşük olabilir. Düzenli %100 şarj edilebilir. (Örnek: BYD, Tesla SR) |
| Menzil | WLTP Menzili: Laboratuvar değeri, genelde gerçekçiliği düşüktür. Gerçek Menzil: Hız, hava sıcaklığı, klima/ısıtma kullanımı gibi faktörlere göre WLTP'den %20-40 düşük olabilir. |
WLTP değerinden en az 100 km düşerek hesaplayın. Soğuk hava menzili %40-50 azaltabilir. Gerçekçi menzil verileri için bağımsız sitelere (örn: ev-database.org) bakın. |
| Vergiler (ÖTV & MTV) | ÖTV: Motor gücü (kW) ve matraha göre değişir. Yüksek kW = Yüksek ÖTV. MTV (Yıllık): kW gücüne göre hesaplanır. Belirli kW aralıklarında vergi ciddi artar (örn: <150 kW vs 150-180 kW vs >180 kW/Çift Motor). |
Aracın kW gücüne dikkat! Hem ÖTV'yi hem yıllık MTV'yi etkiler. Güçlü/çift motorlu araçların MTV'si çok yüksek olabilir (Yıllık ₺57.000+). |
| Bakım ve İşletme Maliyeti | Daha az hareketli parça (yağ, egzoz vb. yok). Rejeneratif frenleme ile daha uzun balata ömrü. Evde şarj ile çok düşük yakıt maliyeti. |
Bakım ve işletme maliyetleri genelde içten yanmalılara göre daha düşüktür. |
| İkinci El Değeri | Marka ve modele göre değişir. Yeni markalarda daha hızlı düşüş olabilir. Batarya sağlığı (SoH) çok önemlidir. |
Sıfır alırken bile ikinci el piyasasını araştırın. İkinci el alırken batarya sağlığını (%70 altı riskli) kontrol ettirin (OBD/Yazılım veya Servis). |
| Kullanım Koşulları Etkisi | Şehir İçi + Evde Şarj İmkanı: En ideal ve ekonomik senaryo. Sık Uzun Yol: Menzil, DC şarj hızı ve istasyon ağı kritik hale gelir. Planlama gerektirir. |
Ağırlıklı kullanım senaryonuzu değerlendirin. Yılda birkaç kez uzun yol sorun olmaz. Sürekli uzun yol yapılıyorsa EV yerine başka alternatifler düşünülebilir. |
Tablonun Yorumu ve Önemli Çıkarımlar
Elektrikli araç (EV) almadan önce dikkat edilmesi gereken pek çok faktör bulunuyor. Bu tablo, karar verme sürecinizde size yol göstermeyi amaçlamaktadır.
- Şarj Altyapısı Kritik: Evde şarj imkanınız yoksa veya sık sık uzun yol yapıyorsanız, DC hızlı şarj istasyonlarının yaygınlığı ve aracınızın DC şarj hızı büyük önem taşır. Evde şarj edebiliyorsanız ve çoğunlukla şehir içinde kullanacaksanız, AC şarj (özellikle Wallbox ile) genellikle yeterli ve çok daha ekonomiktir. Standart prizden şarjın çok yavaş olduğunu unutmayın.
- Batarya Tipi Seçimi: NMC bataryalar daha iyi performans ve biraz daha fazla menzil sunarken, LFP bataryalar daha uzun ömürlü, daha güvenli ve genellikle daha uygun fiyatlıdır. LFP bataryayı sürekli %100'e şarj etme kolaylığı da bir avantajdır. Kullanım önceliklerinize göre (performans mı, uzun ömür mü?) seçim yapmalısınız.
- Menzil Beklentisi: Açıklanan WLTP menzil değerlerine aldanmayın. Gerçek kullanımda, özellikle kış aylarında veya yüksek hızlarda menzil ciddi oranda düşecektir. Kendi kullanım alışkanlıklarınıza ve iklim koşullarına göre gerçekçi bir menzil tahmini yapın.
- Maliyetler: İlk alım maliyeti yüksek olsa da, EV'lerin bakım ve "yakıt" (elektrik) maliyetleri genellikle içten yanmalı araçlara göre daha düşüktür. Ancak, aracın motor gücüne (kW) bağlı olarak yıllık MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) çok yüksek olabilir, bu detayı mutlaka kontrol edin.
- Kullanım Amacı: Eğer aracınızı ağırlıklı olarak şehir içinde kullanacak ve evinizde şarj edebilecekseniz, elektrikli araç mükemmel bir seçenektir. Ancak sürekli uzun yol yapıyorsanız veya evde şarj imkanınız kısıtlıysa, mevcut şarj altyapısını ve aracın özelliklerini dikkatlice değerlendirmeniz gerekir.
Sonuç olarak, elektrikli araçlar birçok avantaj sunsa da, kişisel ihtiyaçlarınıza, bütçenize ve yaşam tarzınıza en uygun modeli seçmek için bu faktörleri dikkatlice değerlendirmeniz önemlidir.